Jak oszczędzać wodę i jak zaangażować w to dzieci?

Woda wpływa na niemal każdy aspekt naszego życia i jest niezbędna do egzystencji. Choć jej światowe rezerwy wydają się ogromne, słodka woda pitna stanowi zaledwie kilka procent całej objętości wód na ziemi, a i tak jej zasoby mogą wkrótce zmaleć w związku z ociepleniem klimatu. Dlatego oszczędzanie wody powinno być codziennym nawykiem każdego, a także jednym z priorytetów w edukacji proekologicznej młodego pokolenia. 

Oszczędzanie wody na poziomie gospodarstwa domowego nie wymaga wielu wyrzeczeń, a przynosi wymierne korzyści zarówno naszemu budżetowi, jak i środowisku. Jeśli dodatkowo zaangażujemy w nie dzieci, stworzymy im okazję do przyswojenia pożytecznych nawyków, które będą stosować do końca życia, przyczyniając się tym samym do dobrostanu naszej planety. 

* Jak zacząć oszczędzać wodę?

Wspólne rodzinne oszczędzanie wody warto zacząć od wytłumaczenia dziecku, dlaczego powinniśmy to robić. Metodycy zajmujący się edukacją proekologiczną radzą, by na początek wspólnie z dzieckiem:

• -zastanowić się nad drogą, jaką pokonuje woda, zanim dotrze do kranu;
• -omówić sytuacje, w których woda jest nam niezbędna (np. picie, gotowanie, kąpiel, pranie, podlewanie roślin);
• -porozmawiać o zastosowaniu wody w rolnictwie oraz produkcji artykułów codziennego użytku i żywności. 

Chcąc zaszczepić w dziecku troskę o zasoby naturalne, często podkreślajmy, że oszczędzanie wody jest konieczne i przytaczajmy proste przykłady pokazujące praktyczne przełożenie braku wody na różne dziedziny życia. Warto odwoływać się do sytuacji, które młody umysł przyjmie ze zrozumieniem i empatią, np. do uwielbianej przez dzieci przyrody. Wspomnijmy, że jeśli nie zadbamy wspólnie o zasoby wodne, jeziora i rzeki zaczną wysychać, na czym ucierpią rośliny oraz zwierzęta. Dodajmy, że na brak wody cierpią też ludzie mieszkający w krajach o gorącym klimacie.  

Możemy też do dyskusji z dziećmi przemycić aspekt ekonomiczny. Katarzyna Muzyka-Jacheć, project manager i pedagog z Czepczyński Family Foundation radzi, by w rozmowach z dziećmi zwrócić uwagę, jak niezwykle istotna jest w tym zakresie rola wody, w kontekście sytuacji ekonomiczno-finansowej.  - Klimat się zmienia, poziom wód podziemnych maleje, co też wpływa na ilość i cenę wody. Nie jest to zasób, który możemy uznać za pewnik. Z małymi dziećmi możemy rozmawiać o finansach już na etapie przedszkolnym.  Dzieci są mądrzejsze, niż nam się wydaje i potrafią zrozumieć wiele kwestii, które my odbieramy jako tematy trudne, zarezerwowane dla dorosłych – dodaje. - Możemy bardzo łatwo wytłumaczyć im wartość wody. Wystarczy nalać wody do kilku szklanek i przedstawić, że na więcej szklanek nie mamy już pieniążków. Zatem tę szklankę zarezerwujemy na ugotowanie zupy, tę na umycie głowy, a tę po prostu do picia. Dzieci są wzrokowcami, bardziej zrozumieją obraz niż myśl. Pamiętajmy, że uświadomienie dzieciom wartości wody to tylko jedna strona medalu. Druga strona to wyrobienie w nich nawyku jej oszczędzania i prawidłowego gospodarowania. Tak jak uczymy dzieci oszczędzania pieniążków, tak też uczmy oszczędzania tego, co nam oferuje matka natura. Im szybciej tę naukę zaczniemy wdrażać, tym lepiej. 

* Sposoby na oszczędzanie wody 

Istnieje wiele sposobów na codzienne oszczędzanie wody, których można nauczyć już kilkuletnie dziecko. Zacznijmy od tych najprostszych: 

1. -Zakręcanie kranu po umyciu rąk – uświadamiajmy dziecku, że każda zmarnowana kropla wody to wielka strata, dlatego po umyciu rąk powinno sprawdzać, czy kran jest dobrze dokręcony i nie kapie z niego woda.
2. -Oszczędna kąpiel – pokażmy na własnym przykładzie, że można się umyć, nie zużywając ogromnej ilości wody i zachęćmy najmłodszych do naśladowania nas. Przekonajmy, że znacznie mniej wody zużywamy podczas brania prysznica niż w kąpieli w wannie.
3. -Ekologiczne mycie zębów  – pokażmy dziecku, jak dużo wody marnuje się, gdy nie zakręcamy kranu na czas mycia zębów (można dla eksperymentu spróbować taką wodę zebrać np. do podstawionego naczynia), a następnie zaproponujmy płukanie buzi po umyciu zębów wodą z kubeczka zamiast pod strumieniem wody bieżącej. 
4. -Sprytne spłukiwanie toalety – jeśli w toalecie mamy spłuczkę z dwoma przyciskami, wskażmy dziecku różnicę między nimi i namówmy do wybierania bardziej oszczędnego trybu spłukiwania wody. 
5. Zbiórka wody do podlewania roślin – odpowiedzialne korzystanie z wody możemy dziecku zaszczepić także podczas dbania o domowe rośliny. Zacznijmy wspólnie zbierać wodę po myciu owoców czy gotowaniu jajek i wykorzystywać ją do podlewania. Jeśli mamy do tego warunki, zaaranżujmy razem w ogródku zbiornik na deszczówkę i obserwujmy, ile wody zebrało się w nim po każdym deszczu.

* Mądra edukacja dla lepszej przyszłości

Nauka oszczędzania wody rozpoczęta na wczesnym etapie przyniesie najlepsze efekty, jeśli prowadzona będzie atrakcyjnie (dzieci chętnie uczą się przez zabawę) oraz praktycznie. Edukacja proekologiczna, także w zakresie oszczędzania wody, jest od jakiegoś czasu stałym elementem szkolnych i przedszkolnych programów nauczania. W wielu szkołach, a także już w połowie polskich przedszkoli, najmłodsi uczą się odpowiedzialności za naturę w ramach programu edukacyjnego „Kubusiowi Przyjaciele Natury”. Każda placówka edukacyjna uczestnicząca w programie otrzymuje pakiet bezpłatnych materiałów merytorycznych, opracowanych przez metodyka, psychologa, dietetyka i specjalistę ds. ekologii. Są wśród nich scenariusze lekcji i pomoce naukowe, wspierające nauczycieli w prowadzeniu zajęć poświęconych naturze, czystemu powietrzu, segregowaniu śmieci, oszczędzaniu wody i energii, diecie bogatej w owoce i warzywa oraz aktywności fizycznej. Program „Kubusiowi Przyjaciele Natury” wystartował w roku szkolnym 2019/2020 objął zasięgiem milion dzieci z przedszkoli i szkół podstawowych (kl. 1-3), a od początku istnienia pomógł zdobyć wiedzę o odpowiedzialnym traktowaniu przyrody łącznie już 5 milionom uczestników.