ZUS odzyskał ponad 3 mln zł po kontrolach zwolnień lekarskich w województwie śląskim

Ponad 2,3 tys. osobom w województwie śląskim wstrzymano lub cofnięto zasiłki chorobowe na kwotę 3 mln 38 tys. zł. To wynik kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w pierwszym półroczu 2025 r.  

ZUS ma ustawowy obowiązek prowadzić kontrole zwolnień lekarskich, co też regularnie czyni.  W ciągu sześciu miesięcy 2025 r. w województwie śląskim poddano kontroli  ponad 32 tys. zwolnień lekarskich. Trzeba pamiętać, że gdy mówimy o kontrolach zwolnień lekarskich, tak naprawdę mamy na myśli dwa rodzaje kontroli: kontrolę wykorzystywania zwolnień lekarskich i kontrolę orzekania o czasowej niezdolności do pracy – mówi Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa śląskiego.

W pierwszym przypadku kontrolerzy ZUS sprawdzają, czy osoba korzystająca ze zwolnienia lekarskiego nie świadczy pracy lub nie wykonuje innych czynności, które mogą utrudnić powrót do zdrowia, a druga kontrola weryfikuje, czy osoba na zwolnieniu lekarskim  nadal jest chora i niezbędna jest kontynuacja zwolnienia, czy też należy zwolnienie skrócić. Tę drugą kontrolę prowadzą lekarze orzecznicy ZUS.  

– Tak jak mamy dwa rodzaje kontroli, tak i konsekwencje dla ubezpieczonego są różne. W przypadku kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich – jeżeli osoba korzysta ze zwolnienia niezgodnie z jego przeznaczeniem, to Zakład wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeżeli zostało już wypłacone, nakazuje jego zwrot. W przypadku kontroli orzekania, jeżeli po badaniu przez lekarza orzecznika okaże się, że chory może już wrócić do pracy, wówczas następuje tylko wstrzymanie dalszej wypłaty świadczenia – tłumaczy rzeczniczka. 

• Wyniki kontroli zwolnień lekarskich w woj.śląskim

W I półroczu 2025 r. województwie śląskim kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich poddano ponad 7,3 tys. osób, z czego ponad 1,1 tys. zostało pozbawionych prawa do zasiłków. Kwota cofniętych świadczeń przekroczyła 2,5 mln zł. Najwięcej takich kontroli przeprowadziły Oddział ZUS w Rybniku (2,7 tys.) i Oddział ZUS w Sosnowcu (1,5 tys.). Największa kwota cofniętych zasiłków przypadła również na rybnicki ZUS – 909,3 tys. zł, a następnie na Oddział ZUS w Częstochowie – 389,9 tys. zł 

W analogicznym okresie lekarze orzecznicy ZUS w sześciu oddziałach ZUS w naszym województwie skontrolowali 25,1 tys. zwolnień lekarskich. Wydano 576 decyzji o braku prawa do zasiłku na łączną liczbę ponad 4 tys. dni. Kwota wstrzymanych zasiłków przekroczyła 503 tys. zł. Najwięcej zwolnień lekarskich lekarze orzecznicy skontrolowali w Oddziale ZUS w Sosnowcu (5,3 tys.) oraz w Oddziale ZUS w Chorzowie i w Zabrzu (w obu przypadkach po 5,2 tys. eZLA). Jednak to w Oddziale ZUS w Rybniku (164), a następnie w Oddziale ZUS w Chorzowie (124), wydano najwięcej decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłku. Największa kwota wstrzymanych zasiłków przypadła w Oddziale ZUS w Rybniku – 128,8 tys. zł oraz w Oddziale ZUS w Chorzowie – 98,5 tys. zł. 

• Ludzie listy piszą 

–Mimo ciągłego przypominania, że zwolnienie lekarskie jest czasem rekonwalescencji, wciąż jest grono osób, które wykorzystuje je niezgodnie z przeznaczeniem, co pokazują dane z kontroli. I chorzy, zamiast skupić się na leczeniu, w trakcie zwolnienia lekarskiego dorabiają u drugiego pracodawcy albo prowadzą własny biznes – dodaje rzeczniczka.

Jednak coraz więcej osób ma świadomość, że pieniądze wypłacane na zasiłki chorobowe to pula składek wszystkich ubezpieczonych. Stąd też coraz więcej sygnałów od współpracowników, pracodawców, sąsiadów, bliskich o niewłaściwym zachowaniu osób przebywających na „chorobowym”. To także dzięki ich informacjom skuteczność kontroli zwolnień lekarskich rośnie. Świadkowie przekazują te informacje pracodawcom, bądź też bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

• Pracodawca też może prowadzić kontrole

Kontrole wykorzystywania zwolnień lekarskich mogą prowadzić i prowadzą również samodzielnie pracodawcy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.